Wspomnienia ze starego kina

Łodzianie nadal umawiają się przed kinem „Wolność”, wysiadają na przystanku pod kinem „Roma” albo robią zakupy w kinie „Halka”. Filmów tam już nigdy nie obejrzą...
W Łodzi były kiedyś 33 kina. Dziś zostało tylko jedenaście.

Pierwsze projekcje filmowe zorganizowali w Łodzi bracia Władysław i Antoni Krzemińscy w 1899 r. w lokalu sklepowym przy Piotrkowskiej 120. Dziś w tej odrestaurowanej kamienicy są sklepy oferujące odzież.

Pierwszym w Łodzi specjalnie wybudowanym obiektem kinowym był budynek przy Tuwima 2, w którym mieściło się kino „Odeon”. Pamiątką po tamtych czasach jest dziś sowa na szczycie elewacji frontowej. Posesja jest w ruinie. Kto pamięta, że było tu kiedyś kino „Gdynia”?

Przy tej samej ulicy mieściły się jeszcze dwa inne kina. Naprzeciwko „Gdyni” była „Wisła”, którą przerobiono na dyskotekę „Cabaret”. W okresie międzywojennym było to kino „Luna”. Nieco dalej na wschód, obok Klubu Garnizonowego, funkcjonowało kino „Oka”. W Domu Kultury Milicjanta przy Nawrot 27. Obecnie właścicielem budynku jest Kościół Chrześcijan Baptystów.

Tuż przy placu Reymonta działało kino „Rekord”. Dziś pół budynku zajmuje salon gier losowych „Tip Top”, a druga została przeznaczona na kantor oraz skup i sprzedaż antyków. Przy Rzgowskiej była też „Roma”, kilkaset metrów dalej „Mewa”. Mały parking przy Odyńca to miejsce, gdzie niegdyś wylewano łzy na pięknych melodramatach.

Kina funkcjonowały także w okolicach Bałuckiego Rynku. Najdłużej można było chodzić do „Zachęty” przy Zgierskiej 26. Teraz można tam, co najwyżej, zastawić coś w lombardzie. Na rynku pod piątką był „Świt”.

Patrząc od zewnątrz trudno dziś zgadnąć, że to był budynek kinowy. Lombard, sklepiki z butami, dżinsami, oknami i wykładzinami – to od frontu. Od podwórka, gdzie było wyjście z sali kinowej, niewiele się zmieniło. Stamtąd już niedaleko do „Pioniera” (dawniej „Bajka”) na ul. Franciszkańskiej. Budynek po likwidacji kina długo stał niewykorzystany. Dziś mieści się tam supermarket. Nieco na północ, na Krawieckiej, była „Halka”, która podobnie jak „Pionier” zmieniła się w sklep.

W centrum na ul. Zielonej (między Piotrkowską a Kościuszki) była „Młoda Gwardia”. Kino to przed wojną nazywało się „The Bio-Express”, a jego właścicielem był Julian Szrojt, wuj Juliana Tuwima. Teraz jest tam duży sklep z tkaninami i dzianinami. Przy Ogrodowej 18 ludzie bawili się na komediach w kinie „Popularne”, teraz robią zakupy w „Biedronce”. Przy Sienkiewicza 40 brudne szyby i wyblakłe plakaty dowodzą, że o „Tatrach” – przed wojną „Rakieta” – chyba wszyscy zapomnieli. Nadal wyświetlają tam filmy, ale tylko „lektury” dla grup szkolnych.

W pałacyku przy Kilińskiego mieściło się kino „Stylowy”. Długo działała tam dyskoteka „Studio”, później „Krypton”. Teraz trwa tam remont, ale filmy już tam nie wrócą. Na Kilińskiego istniało też kino „1 Maja” – dziś jest to pub „XIII Posterunek”.

Na Piotrkowskiej, gdzie mieści się tymczasowa siedziba filharmonii, było kino „Lutnia”. Supermarket „Plus” zajmuje miejsce po zlikwidowanym kinie „Wolność” przy Przybyszewskiego (dziś Stanisława – pisarza, a gdy istniało kino – Stefana – działacza robotniczego). Zmiana patrona ulicy zbiegła się w czasie z ostatnimi seansami w „Wolności”.

Kino „Adria”, dziś w opłakanym stanie, mieści się przy ulicy Limanowskiego 200. Wielu łodzian pamięta kino pod nazwą „Iwanowo” (tak jak partnerskie miasto za naszą wschodnią granicą). Starsi łodzianie pamiętają, że niegdyś „Adria” miała siedzibę przy Piotrkowskiej 150.

Istniały też kina na osiedlach studenckich, przy alei Politechniki 17 działał „Energetyk”, a na ul. Lumumby 7/9 kino „Studio”. Niestety, budynek został podpalony.
Zabawna historia wiąże się z dawnym kinem „Sojusz” na Złotnie. Gdy mały syn nowych właścicieli zobaczył salę, gdzie niegdyś wyświetlano filmy, wykrzyknął: „Ale kino”.
Tak nazywa się teraz drukarnia funkcjonująca w tym budynku.

Kino „Stoki” jest dziś pomalowane na fioletowo i nazywa się „Halny”. Na dobry film nikt tam się już nie wybierze.
Jaka będzie przyszłość kina „Pokój” przy ul. Kazimierza 6?

Budynek należy do pobliskiego kościoła. Trwa remont. Na Mikołajewie mieściło się kino „Czajka”. Niegdyś pod adresem Aleksandrowska 162, dziś Plonowa 18, chociaż to ten sam budynek. Teraz jest tam świetlica Ochotniczej Straży Pożarnej. Obiekt jest w opłakanym stanie, farba odpadająca płatami nie pozwala określić nawet koloru, jaki miał ten budynek.

Nadal stoi obiekt po kinie „Łączność” przy ul. Józefów. Jest to siedziba kółek rolniczych. Budynek jest remontowany. Niektórzy pamiętają, że ostatnim filmem puszczanym w „Łączności” byli „Krzyżacy”.

W „Odrze” przy Przędzalnianej mieści się prywatne liceum ogólnokształcące. Ta część budynku, w której była sala projekcyjna, została rozebrana wraz z drugim piętrem. Bardzo krótko działało kino „Złota Jesień” na Widzewie przy ulicy Puszkina. Dziś jest tam filia Domu Kultury „Kubuś” i restauracja „Gościnna”. Niewiele pozostało z kina „Kolejarz” przy parowozowni PKP Łódź-Olechów, które jest dziś ruiną bez dachu.

„Muza” przy Pabianickiej 173... Nie ma kina ani nawet budynku...

Łodzianie na ogół nie pamiętają dawnych budynków starych kin. Wielu z nich, szczególnie młodszych, nie odczuwa braku małych, kameralnych sal kinowych.

– Widocznie były niepotrzebne. Nowe kina są ładnie urządzone, estetyczne, z zapleczem gastronomicznym i wygodnymi fotelami – mówi Filip Maciejewski.

Są i tacy, którym żal. – W nowoczesnych obiektach człowiek czuję się biednie. I w trakcie seansu ciągle słychać dźwięk dzwoniących komórek. Zawsze lubiłem chodzić z dziewczyną na romanse do małej „Zachęty” – wspomina Radosław Cisz, informatyk.

Ciekawe, co będzie się mieściło za kilkanaście lat w budynkach, do których przychodzą tłumy?