Sąd nad sądem - Co zrobić, gdy wymiar sprawiedliwości jest zbyt opieszały?

Od dziesięciu miesięcy możemy skarżyć się na zbyt powolne tempo procesu sądowego. Przez ten czas do sądów trafiło ponad 4 tys. skarg.

Niestety, chociaż za opieszałość sędziów należeć nam się może nawet 10 tys. zł odszkodowania, to pieniądze przyznawane są rzadko. Skarżący dostają średnio po 3 tys. zł. Prawdziwym sukcesem jest jednak to, że na wierzch wypłynęły nazwiska sędziów, którzy pracują wyjątkowo opieszale...

Skarga

Ustawa o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki daje prawo każdemu, kto jest niezadowolony z przebiegu procesu złożenia skargi. Trzeba za to jednak zapłacić 100 zł. Skargę należy złożyć do sądu wyższej instancji. Skarga w sprawie karnej trafia więc do sądu karnego, cywilnej do cywilnego, a rodzinnej do rodzinnego. Jeżeli skarga dotyczy zwłoki sądu apelacyjnego rozpozna ją Sąd Najwyższy, a gdy skarżymy się na wojewódzki sąd administracyjny rozpozna ją Naczelny Sąd Administracyjny.

Kiedy można skarżyć

Ze złożeniem skargi nie trzeba czekać do zakończenia procesu. Ustawa nie mówi również wprost, ile czasu musi wynieść zwłoka w procesie, aby skarga była możliwa. Sąd, gdzie złożymy skargę, oceni terminowość i prawidłowość podejmowanych przez sąd niższej instancji decyzji. Oceni również pracę biegłych, a gdy okaże się, że przedłużają nadmiernie proces, może zrezygnować z ich usług.

To musi być

Do napisania skargi nie potrzeba adwokata ani radcy prawnego. Muszą w niej jednak znaleźć się niezbędne informacje:

* oznaczenie sprawy, której skarga dotyczy

* żądanie od sądu stwierdzenia, że nastąpiło naruszenie prawa strony do rozpatrzenia sprawy w rozsądnym terminie

* uzasadnienie zarzutu przewlekłości (m.in. czas trwania postępowania sądowego, okresy nieuzasadnionych przerw, terminy opinii biegłych i skutków przedłużającego się postępowania dla osoby skarżącej).

Można również zażądać zasądzenia za zwłokę sumy pieniędzy. Skarga niespełniająca owych wymagań będzie odrzucana. Taki sam los spotka pismo wniesione przez nieuprawnioną osobę. Generalnie prawo do złożenia skargi ma jedynie osoba będąca stroną w postępowaniu.

Rozstrzygnięcie

Orzeczenie, czy sąd rzeczywiście był opieszały, musi zapaść w ciągu dwóch miesięcy licząc od daty złożenia skargi.

Opieszały sędzia, jeżeli sąd oceni, że to jego zachowanie przyczyniło się do powstania zwłoki, może za złą pracę odpowiadać dyscyplinarnie. Jeżeli za zwłokę zażądaliśmy jakiejś kwoty i sąd, do którego wnieśliśmy skargę, rzeczywiście nam ją przyzna to skarb państwa będzie nam musiał wypłacić żądaną kwotę.

Górna granica tej kwoty to 10 tys. zł. To, że sąd wyższej instancji przyzna nam żądaną kwotę, nie wyklucza żądania przez nas dodatkowego odszkodowania w procesie cywilnym. W ten sposób możemy więc dwukrotnie zarobić na powolności wymiaru sprawiedliwości. Ponadto, gdy nasza skarga zostanie uwzględniona, otrzymamy zwrot 100 zł wniesionych przy składaniu skargi.

Odwołanie

Dotychczas rozstrzygnięcie sądu w sprawie o opieszałość było ostateczne. W ubiegłym tygodniu Sąd Najwyższy stwierdził jednak, że w sprawach dotyczących przewlekłości postępowania można się również skarżyć do sądów wyższej instancji. Od postanowień sądów okręgowych można się odwołać do sądów apelacyjnych, a od apelacyjnych do Sądu Najwyższego. W przypadku postanowień Sądu Najwyższego możliwe będzie uruchomienie procedury o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnych wyroków.