Recykling, czyli co się dzieje z...

Zużyty sprzęt RTV/AGD W przypadku urządzeń RTV/AGD oraz komputerów sytuacja jest bardziej skomplikowana, niż w przypadku papieru lub kartonów. Bierze się to głównie z tego, że elektrośmieci zbudowane są z rozmaitych materiałów. Obecnie urządzenia tego rodzaju powstają na ogół z tworzyw sztucznych i stali. Czasami w niewielkich ilościach można też spotkać w nich srebro, platynę, miedź i złoto. Złom elektroniczny na początku musi zostać ręcznie zdemontowany. Uzyskane w ten sposób części podlegają oczyszczeniu oraz wstępnej segregacji. Wyselekcjonowane w ten sposób elementy w kolejnym etapie podlegają już recyklingowi typowemu dla materiału, z którego są zrobione. Niektóre elementy można wykorzystać ponownie, na przykład w produkcji zabawek, podczas gdy z innych można jedynie odzyskać surowiec. Sprzęt chłodniczy: Z szacunkowych badań wynika, że w polskich gospodarstwach domowych jest dziś około 8,5 mln sztuk sprzętu chłodniczego. Część starszych lodówek zawiera jeszcze - jako czynnik chłodzący - węglowodory chlorowcowane z grupy CFC i HCFC (tzw. freony). Czynniki te były wykorzystywane zarówno w małych chłodziarkach, jak i w przemysłowych urządzeniach chłodniczych i klimatyzacyjnych, pompach ciepła oraz dużych urządzeniach chłodniczych wyposażonych w turbosprężarki. Przez długi okres CFC i HCFC uznawane były za "bezpieczne czynniki chłodnicze". Dopiero po międzynarodowej konferencji w Montrealu w 1987 r. do opinii publicznej dotarła wiadomość, że atomy chloru zawarte w tych substancjach przedostają się do atmosfery i powodują degradację warstwy ozonowej w stratosferze, co przyśpiesza efekt cieplarniany. Od tego czasu udało się zastąpić czynniki CFC i HCFC innymi, mniej szkodliwymi substancjami. Mimo to "stare" czynniki chłodzące wciąż dominują w lodówkach i chłodziarkach przechodzących proces recyklingu. Przykładowy recykling lodówki: - Dla dokładnego ściągnięcia freonu niezbędny jest agregat skraplający, ściągający czynnik chłodzący do specjalnej butli do specjalnych butli. - Następnie wycina się sprężarkę i wydmuchuje z niej olej, który przekazywany jest do rafinerii w celu wtórnej przeróbki. - Uszkodzone sprężarki rozcina się, segregując złom stalowy i miedziany. Metalowe części obudowy rozmontowuje się ręcznie, segreguje i przekazuje do składnicy złomu. W jednej sztuce sprzętu chłodniczego do odzyskania jest około 1,4 kg miedzi, 6,5 kg aluminium i stali. - Podobnie dzieje się z częściami szklanymi przekazywanymi do punktu skupu. - Tworzywa sztuczne mielone są we młynie i odsprzedawane do ponownego formowania jako komponent do wtryskarek. - Piankę poliuretanową, która w lodówkach pełni funkcję izolatora, składuje się w płytach. Można ją potem wykorzystać jako materiał izolacyjny w budownictwie. Przykładowy recykling telewizorów z tradycyjnymi ekranami: Pierwszy etap przetwarzania telewizorów i monitorów polega na demontażu ręcznym. W pierwszej kolejności, po ustawieniu telewizora/monitora na przenośniku rolkowym, następuje usunięcie: obudowy monitora lub telewizora, kabli, tworzyw sztucznych, cewki odchylającej, płytek drukowanych, połączenia metal - tworzywa sztuczne. Wyżej wymienione frakcje umieszczane są w oddzielnych pojemnikach siatkowych. Potem trafiają one do bardziej wyspecjalizowanych firm, zajmujących się utylizacją poszczególnych komponentów. Przykładowo: płytka z obwodem drukowanym zawiera 16% miedzi, 4% cyny, około 3% żelaza i ferrytu oraz 2% niklu i odrobinę srebra. Po wstępnym, ręcznym demontażu zostaje kineskop, który należy odgazować poprzez utrącenie szyjki. Następnie kineskop umieszczany jest w kleszczach urządzenia do rozdziału kineskopu. Przy użyciu dwóch pił diamentowych kineskop zostaje przecięty wzdłuż, dokładnie w miejscu połączenia części ekranowej i tubowej. Metalowa maska ekranu usuwana jest przy użyciu separatora elektromagnetycznego, a luminofor przy użyciu specjalnej instalacji odsysającej, w formie odkurzacza przemysłowego. Całość procesu przebiega w szczelnej kabinie.