Wszystko o niestrawności – jak z nią walczyć?

Uczucie pełności w środkowej części brzucha, ucisk, dyskomfort i ból to typowe objawy niestrawności. Fachowo określana mianem dyspepsji, niestrawność to częsta przypadłość – według danych szacunkowych, doświadcza jej nawet 20-30% Polaków. U części z nich dyspepsja wywołuje uciążliwe wzdęcia, nudności, wymioty oraz zgagę. Z objawami niestrawności możemy, na szczęście, skutecznie walczyć.

Skąd bierze się dyspepsja?

Przyczyny niestrawności bywają trudne do zidentyfikowania. U wielu pacjentów objawy dyspepsji to wynik procesu chorobowego (niestrawność wywołują wrzody dwunastnicy lub żołądka, zapalenie żołądka lub trzustki, choroba refluksowa, rak przełyku lub żołądka) – ten typ niestrawności (dyspepsja organiczna) dominuje wśród osób dorosłych. Przypadłość może być również niepożądanym skutkiem przyjmowania niektórych leków, nadmiernej podaży pokarmów lub zatrucia pokarmowego. Do wystąpienia dyspepsji przyczynić się może także silny stres, nadwrażliwość układu pokarmowego oraz styczność z dymem tytoniowym. Z takim rodzajem niestrawności (dyspepsja czynnościowa) najczęściej zmagają się dzieci.

Gdy objawy niestrawności utrzymują się przez co najmniej trzy miesiące, a chory ma skończone 45 lat lub doświadcza dodatkowych symptomów (spadek masy ciała, trudności z połykaniem, anemia, obecność krwi w kale, długotrwałe wymioty), zaleca się wykonanie badań diagnostycznych, wykrywających schorzenia odpowiedzialne za dyspepsję organiczną. Do badań tego typu należą: badanie radiologiczne, USG jamy brzusznej oraz badanie endoskopowe.

Jak wygląda leczenie niestrawności?

Pozbycie się objawów dyspepsji organicznej jest możliwe tylko po wyleczeniu schorzenia odpowiedzialnego za niestrawność. W przypadku dyspepsji czynnościowej stosuje się leczenie objawowe, dobrane indywidualnie do potrzeb pacjenta. „Leczenie dyspepsji spowodowanej błędami dietetycznymi opiera się na zastosowaniu diety lekkostrawnej i unikaniu picia alkoholu. W przypadku braku poprawy o dalszym leczeniu decyduje lekarz gastroenterolog” ‒ wyjaśnia gastrolog Justyna Kotynia. Gdy leczenie niefarmakologiczne nie przynosi pożądanych rezultatów, konieczne może się okazać zastosowanie leków neurohormonalnych, przeciwdepresyjnych, zobojętniających, zmniejszających wydzielanie kwasu solnego lub blokerów receptorów histaminowych.

Odżywianie przy niestrawności

Osoby zmagające się z dyspepsją powinny ograniczyć spożycie ciężkostrawnych potraw i produktów zwiększających kwaśność soku żołądkowego. W celu ustalenia pokarmów wywołujących niestrawność można prowadzić dzienniczek żywieniowy, notując spożyte produkty i dolegliwości pojawiające się po posiłku. Jeżeli samodzielne określenie zakresu szkodzących produktów sprawia nam dużo trudności, możemy wykonać testy na nadwrażliwość pokarmową.

Jak powinna wyglądać dieta przy dyspepsji? „Należy zmniejszyć objętość spożywanych posiłków, jedząc częściej – łatwo zauważyć zależność pomiędzy obfitym posiłkiem (np. podczas rodzinnego biesiadowania) a niestrawnością. Dodatkowo należy jeść wolno i dokładnie przeżuwać każdy kęs – szybkie jedzenie sprzyja połykaniu powietrza. Powinno się ograniczyć ilość tłuszczu w pożywieniu, spożycie potraw smażonych i błonnika (otręby oraz surówki działają wzdęciotwórczo). Błonnik powinno się wprowadzać do diety stopniowo” ‒ wylicza dietetyk Zuzanna Mroczkowska. „Pomocne mogą okazać się również zioła: rumianek, melisa, koper włoski, mięta oraz ostropest plamisty, a także pro- i prebiotyki stosowane po konsultacji z lekarzem lub dietetykiem”.