Przedwojenna Łódź na szklanych negatywach. Zobacz, jak budowano w mieście kanalizację i zbiorniki wody na Stokach.

Przekazał je tam Zakład Wodociągów i Kanalizacji, uzupełniając zbiór archiwalnych dokumentów z lat 1917-1945, wśród których znalazły się m.in. projekty sieci wodociągowo-kanalizacyjnej autorstwa angielskiego inżyniera Williama Heerleina Lindleya. Teraz będzie można w cyfrowej postaci zobaczyć liczne fotografie dokumentujące budowę kanalizacji w Łodzi w latach 20. i 30. ubiegłego wieku. Skany będą udostępniane wszystkim zainteresowanym, najpierw w czytelni Archiwum, a docelowo na portalu gromadzącym kopie materiałów archiwalnych – www.szukajwarchiwach.gov.pl

Na przekazanych przez ZWIK do Archiwum negatywach można zobaczyć m.in:

• prace przy budowie kanałów, przelewów burzowych regulacji rzek: Jasienia, Karolewki, Łódki i Bałutki, Dąbrówki.
• budowę stacji oczyszczania ścieków na Lublinku,
• wznoszenie budynku administracyjnego Wydziału Kanalizacji przy ul. Narutowicza 65
• betoniarnię, zakład kamieniarski i kopalnię piasku (Polesie Konstantynowskie) – powstałe na potrzeby budowy sieci kanalizacyjnej
• budowę stacji uzdatniania wody na Dąbrowie,
• prace przy wierceniu studni głębinowych,
• Bałuty z charakterystycznymi drewnianymi bieda - domkami.

Ciekawostką są zdjęcia wysadzania przez saperów jednego z mostów na rzece Jasień przy ulicy Janiny.
Na ponad 50 negatywach utrwalono budowę zbiorników wody pitnej na Stokach (Budy Stokowskie). Wykonano tam duże wykopy, podłogi i ściany z cegieł, a półokrągłe sklepienia, niczym w romańskich kościołach, wsparto na betonowych kolumnach. Inwestycja stokowska była w owym czasie jedną z najważniejszych w kraju.

Zdjęcia pokazują narzędzia, maszyny, zbrojenia, materiały budowlane, pracowników administracyjnych oraz zatrudnionych przy fizycznych pracach wodociągowo-kanalizacyjnych.
Na fotografiach można zobaczyć zabudowę Łodzi sprzed II wojny światowej. Niektóre elementy miejskiego krajobrazu już nie istnieją, bądź zmieniły się nie do poznania.

Utrwalono też wizyty władz państwowych (premier Felicjan Sławoj - Składkowski, minister spraw wewnętrznych Marin Zyndram - Kościałkowski na Stokach, wojewoda łódzki Władysław Jaszczołt), miejskich, wycieczki mieszkańców. Liczne odwiedziny na Stokach świadczyły o randze tej budowy. Dzięki rejestracji wydarzeń na archiwalnych zdjęciach można też zobaczyć jak ubierała się kadra urzędnicza, kierownictwo łódzkich wodociągów, młode łodzianki w 1935 roku (uczennice Szkoły Powszechnej nr 31 podczas wycieczki do siedziby firmy).

W zbiorze są fotografie z inżynierem Stefanem Skrzywanem (1876-1932), który w 1925 roku został naczelnikiem Wydziału Kanalizacji i Wodociągów Miasta Łodzi i do września 1932 roku kierował pracami przy budowie kanałów, oczyszczalni ścieków, regulacji rzek. Zachowały się także negatywy z pogrzebu S. Skrzywana.

Wśród fotografii dokumentujących budowę stacji oczyszczania ścieków na Lublinku jest obraz pracowników wydziału kanalizacji wraz z kierownikiem robót Zygmuntem Przedpełskim, byłym saperem, uczestnikiem pierwszej wojny światowej i wojny z polsko-sowieckiej z 1920 roku. Z. Przedpełski przybył do Łodzi w 1924 r. i już został w niej na zawsze. Zmarł podczas okupacji w więzieniu na Radogoszczu w 1941 r.