Morsowanie. Jak zacząć? Zalety i wady kąpieli w lodowatej wodzie. Co daje morsowanie, jakie są przeciwwskazania?

Morsowanie. O co w tym chodzi?

Morsowanie to zanurzenie lub krótkotrwała kąpiel w zimnej wodzie jeziora, morza, rzeki albo innego zbiornika wodnego. Może też przyjąć formę kąpieli w przeręblu. Praktykowane jest od jesieni do wiosny.

Dla potrzeb morsowania za zimną wodę uznaje się wodę o temperaturze w przedziale 12-8 °C, a za lodowatą o temperaturze ≤ 4 °C.

Pływanie w zimnej wodzie ma tradycję sięgającą bardzo odległych czasów. Najstarsze wzmianki związane ze zanurzeniem w wodzie w celach leczniczych pochodzą z Egiptu i są datowane na 2500 lat p.n.e. Hipokrates 400 lat p.n.e. mówił o wodzie, że "zimna rozgrzewa, a ciepła oziębia" i zalecał zimną wodę w chorobach podagrycznych, paralitycznych i gorączkowych.

Morsowanie. Zalety kąpieli w lodowatej wodzie

Morsowanie jest bardzo korzystne z punktu widzenia troski o zdrowie, ze względu na przeciwzapalne działanie zimna.

Ma ono wpływ na białka uwalniane do krwiobiegu przez tkankę tłuszczową oraz "miokiny", czyli białka uwalniane przez mięśnie szkieletowe. Zimno redukuje stan zapalny głównie w schorzeniach narządu ruchu, ale ma też wpływ na redukcję przewlekłego stanu zapalnego wywołanego np. otyłością.

Osoba z nadwagą czy otyłością dzięki morsowaniu może ograniczyć szkodliwy stan zapalny i w ten sposób zmniejszyć ryzyko rozwoju groźnych chorób.

Dzięki morsowaniu wzrasta odporność na przeziębienia. To może być jeden z elementów utrzymujących organizm w zdrowiu - obok aktywności fizycznej, diety, troski o odporność na stres.

Zalety regularnych kąpieli w zimnej wodzie:

• zwiększa się odporność na zimno m.in. przez podniesienie podstawowej przemiany materii
• krótkotrwała ekspozycja na silne zimno zwiększa odporność organizmu m.in. o 40% na wirusowe choroby zakaźne górnych dróg oddechowych. Jednak długa ekspozycja na zimno bez wystarczającej regeneracji (przewlekły stres) obniża odporność na infekcje.
• nagłe zmiany temperatur zwiększają wydolność układu sercowo-naczyniowego
• poprawia ukrwienie skóry, w konsekwencji wpływając na jej lepszą kondycję i wygląd
• poprawia parametry krwi:profil lipidowy, hormonalny oraz ciśnienie krwi
• poprawia regenerację organizmu po intensywnym wysiłku fizycznym lub psychicznym (redukuje poziom stresu)
• pływanie w lodowatej wodzie wpływa korzystnie na psychikę. min. przez aktywację przywspółczulnego układu nerwowego działa przeciwdepresyjniei
• redukuje stany zapalne.

W celu polepszenia efektów kąpieli w zimnej wodzie morsowanie można połączyć z wizytą w saunie.

Morsowanie. Jakie są przeciwwskazania?

Korzyści odnieść może prawie każdy, bez względu na wiek. Naukowcy wskazują, że morsować mogą nawet dzieci powyżej 3 lat.

Przeciwwskazania to:

• niewydolność układu krążenia,
• epilepsja i niektóre przewlekłe choroby, np. borelioza.

Morsowanie. Jak zacząć?

Żeby zminimalizować ryzyko szoku termicznego do morsowania należy się przygotowywać kilka miesięcy wcześniej przez stopniowe oswajanie się z zimną wodą oraz ćwiczenia fizyczne, oddechowe i medytacyjne.

Kąpiele w zimnej wodzie są dość sporym wysiłkiem, a kąpiel w lodowatej wodzie będzie silnym szokiem dla organizmu, dlatego osoby wrażliwe na zimno powinny rozpocząć regularne oswajanie się z zimną wodą późnym latem lub na początku jesieni.

Przygotowaniem do morsowania mogą być zimne prysznice w domu - codzienne oblewanie się wodą o temperaturze ok. 10 stopni Celsjusza. Już kilka takich natryskiwań zmniejszy ryzyko szoku termicznego.

Można też zacząć od prysznica w normalnej temperaturze i stopniowo redukować ciepłotę wody.

Dobrym sposobem na oswojenie się z zimnem są bose spacery po chłodnym podłożu.

Przed dołączeniem do grupy morsów, należy skonsultować się z lekarzem, by wykluczyć problemy kardiologiczne, w tym ukryte np. zespół długiego QT, choroby układu krążenia, nadciśnienie, nerek, epilepsję.

Metodami wspomagającymi przygotowanie do zanurzenia w zimnej wodzie mogą być: zimne prysznice, chodzenie boso, praktykowanie technik oddechowych

Kąpiel w zimnej wodzie należy odbywać najlepiej w większej grupie, aby szybko uzyskać pomoc na wypadek zagrożenia:

• szok termiczny
• nagła utrata świadomości
• hipotermia
• spadek możliwości poruszania się w wodzie
• skaleczenia
• odmrożenia
• utonięcie pod lodem

Do kąpieli w zimnej wodzie potrzebny jest kostium kąpielowy, obuwie ochronne (przy nieznanym lub skalistym podłożu), czapka i rękawiczki.

Tuż przed wejściem do wody należy wykonać 15-minutową rozgrzewkę organizmu (bieganie i gimnastyka: pompki, przysiady, skłony, wymachy rąk i nóg, pajacyki, rozciąganie).

Do wody wchodzimy powoli, bez zanurzania dłoni i głowy. Musimy być wypoczęci, trzeźwi (alkohol zmniejsza odporność na hipotermię), na czczo (3 godziny przed wejściem do wody nie należy jeść).

Długość kąpieli zależy od samopoczucia, doświadczenia, wieku i temperatury wody. Początkujący mors nie powinien spędzać w wodzie więcej niż 3-5 minut.

Najniebezpieczniejszym momentem podczas morsowania, związanym z największą liczbą zgonów w wyniku utonięcia, jest szok termiczny.

Po zanurzeniu szczytowy moment szoku termicznego osiągany jest po około 30 sekundach. Adaptacja organizmu następuje dopiero po około 2 minutach.

Dłuższe przebywanie w wodzie prowadzi do powolnego wychłodzenia coraz głębszych warstw organizmu, prowadząc po pewnym czasie do zaburzeń przewodnictwa nerwowego obserwowanego w postaci zaburzeń czucia, spadku siły, problemów z poruszaniem się, paraliżu obwodowego, co może wpłynąć na ryzyko utonięcia.