Dobre, bo łódzkie. Produkty tradycyjne z województwa łódzkiego. Cz. 1 WYROBY MIĘSNE

Produkty tradycyjne z województwa łódzkiego. Cz. 1 WYROBY MIĘSNE

Kaszanka Produkt wpisany na listę produktów tradycyjnych w dniu 2013-06-27 w kategorii Produkty mięsne w woj. łódzkim. Wygląd: Cienkie pętka, zakrzywione laski, na przekroju z widocznymi kawałkami kaszy gryczanej. Kształt: Walec o przekroju około 3 cm i długości kilkunastu centymetrów. Rozmiar: W zależności od wielkości, jedno pętko może ważyć kilkanaście deko. Barwa: Od brązowej do ciemnobrązowej, niejednolita. Na przekroju widoczne kawałki wątroby oraz jasne cząstki kaszy. Konsystencja: Stała, łatwo się kroi na plasterki, zachowuje swój kształt i nie rozpada się. Smak: Wyczuwalny smak podrobów oraz kaszy gryczanej. Kaszanka jest dobrze przyprawiona, dość pikantna, wyczuwalny smak przypraw. Tradycja: Biała Góra jest niewielką miejscowością w gminie Wartkowice otoczoną polami zbóż i łąk. Historycznie powiązana jest z dworem w Gostkowie, gdzie niegdyś stanowiła część dóbr majątku należącego do Kuchmistrza Litewskiego Jana Zauskiego. Mieszkańcy Białej Góry utrzymywali się i do chwili obecnej w większości utrzymują się z pracy na roli, hodowli bydła oraz trzody chlewnej. Część hodowanych zwierząt sprzedawano, a część przeznaczano na potrzeby żywieniowe gospodarstw. W Białej Górze już od okresu międzywojennego zawsze przy świniobiciu przygotowywano kaszankę. „Kiszki pięknie ochędożone napełniaią się różnemi wynalazkami (…) Kiszki większe obracaią się na właściwe kiszki, te zaś wielorakie są (…) kaszą tłusta napełnione, iako zwyczayne w prostym gospodarstwie (…) wątroba, serce i płuca odgotowane i z słoniną posiekane, przydawszy soli (…) i pieprzu (…) włożą się w kiszki i odgotuią” (K. Kluk, „Zwierząt domowych i dzikich, osobliwie krajowych, historyi naturalney początki i gospodarstwo”, Warszawa 1795). Część mięsa solono, a część przerabiano na kiełbasy i różnego rodzaju kiszki. Do wyrobu kaszanki używano wątrobę, podgardle, mięso z głów oraz skórki wieprzowe. Ugotowane skórki wieprzowe, podgardle i obrane z głów mięso, kroiło się bardzo drobno, a niektórzy dodawali jeszcze ugotowaną i pokrojoną drobno wątrobę. Kaszankę najczęściej przygotowywano z kaszy gryczanej. „Na kaszankę przeznaczano najczęściej kaszę jęczmienną, rzadziej tatarczą lub jaglaną. Niekiedy dla podniesienia smaku łączono kaszę tatarczą razem z jęczmienną lub jaglaną” (J. P. Dekowski, „Z badań nad pożywieniem ludu łowickiego (1880-1939)” [w:] Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, Seria etnograficzna nr 12, Łódź 1968). Kaszę na kaszanki gotowało się w doprawionym miejscowymi ziołami specjalnym rosole. Do gotującej się kaszy dodawano podroby oraz trochę wieprzowej krwi, sól, pieprz, majeranek i to wszystko należało dokładnie wymieszać. Otrzymaną masę napychano do oczyszczonych i osolonych jelit za pomocą specjalnego lejka. Gotowe kaszanki należało ugotować, „ponieważ kaszanki robią się zwykle małe, więc je też długo gotować nie potrzeba. Kiszki z krwią gotują się około 50 minut, bez krwi tylko 30 minut” (M. Norkowska, „Spiżarnia i zapasy zimowe”, Warszawa 1911). Do dnia dzisiejszego w Białej Górze wytwarza się kaszankę według tradycyjnej receptury przekazywanej z pokolenia na pokolenie, nawiązując do metod stosowanych w folwarkach Gostkowa i Wartkowic. Oryginalność smaku kaszanki z Białej Góry wynika ze sposobu przygotowania podrobów oraz sposobu gotowania kaszy i parzenia wyrobu gotowego. Selekcja żywca, z którego jest wytwarzana kaszanka powoduje wykorzystywanie podrobów jedynie ze zwierząt z lokalnych gospodarstw karmionych naturalnymi paszami.