Budowa tunelu w Łodzi. Dokopano się do fundamentów. Roboty stanęły. Czy Wielka Synagoga stanie się alibi dla opóźnienia budowy tunelu?

W samym centrum Łodzi trwają prace związane z budowa podziemnej stacji kolejowej Łódź Śródmieście. To właśnie podczas ich prowadzenia dokopano się do pozostałości po nieistniejącej od II wojny światowej budowli. To nie była żadna niespodzianka ani zaskoczenie.

Wszyscy - od inwestora i wykonawcy po okolicznych mieszkańców doskonale wiedzieli, że na pustym placu róg Kościuszki i Zielonej stała kiedyś żydowska bożnica, a w ziemi od 80 lat tkwią jej fundamenty. Wysunięte przez łódzkich Żydów żądania dotyczące wstrzymania budowy tunelu wydały się co najmniej dziwne, bo i wartość historyczna kilku cegieł zagrzebanych w ziemi wydaje się wątpliwa.

Konsternacja trwała jednak krótko, bo kilka dni po wysłaniu pierwszego pisma do Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Łodzi dotarło drugie pismo, w zupełnie innym tonie. Gmina Żydowska wycofuje się w nim z przedstawionych wcześniej żądań i przeprasza za niewłaściwy ton swego dictum. Sami Żydzi przyznają, że zareagowali zbyt emocjonalnie na wieść o odkopaniu w centrum Łodzi fundamentów Wielkiej Synagogi.
Potwierdzają, że teren ten został 20 lat temu sprzedany prywatnemu inwestorowi, a wcześniej Gmina nie zrobiła nic, aby ochronić pozostałości po zburzonej w 1940 roku przez Niemców żydowskiej świątyni. Ostatecznie Gmina stwierdza, że oczekuje od władz miasta zbadania, czy istnieje szansa na zachowanie fundamentów synagogi jako pamiątki po wielokulturowej przedwojennej Łodzi oraz prosi o to, aby w przyszłości informować ją o przypadkach ujawnienia śladów kultury żydowskiej podczas prac budowlanych na terenie miasta. Nie ma natomiast już mowy o wstrzymywaniu prac przy budowie tunelu, ani straszenia powiadomieniem organów ścigania oraz światowej opinii publicznej.

Sprawa mogłaby zostać potraktowana w kategorii anegdoty, gdyby nie fakt, że kolej naprawdę wstrzymała prace przy tunelu w tym rejonie.

- Wykonawca realizuje prace w rejonie przystanku Łódź Śródmieście pod nadzorem wojewódzkiego konserwatora zabytków - informuje Mirosław Siemieniec, rzecznik PKP Polskie Linie Kolejowe. - Zgodnie z przepisami ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami natrafienie na pozostałości Wielkiej Synagogi wymagało wstrzymania przez wykonawcę robót mogących mieć wpływ na fundamenty. Miejsce zostało odpowiednio zabezpieczone przez wykonawcę. Prace archeologiczne prowadzi wojewódzki konserwator zabytków.

- Pracownicy WUOZ w Łodzi na bieżąco monitorują postępy w trwających badania archeologiczne przy al. Kościuszki 2 - zapewnia specjalista do spraw komunikacji WUOZ Daria Błaszczyńska. - Wszelkie decyzje dotyczące zabezpieczenia i sposobu eksponowania reliktów synagogi zostaną podjęte po zakończeniu badań archeologicznych. Niestety, ze względu na trudne warunki atmosferyczne nie można na tę chwilę podać dokładnego terminu ich zakończenia.

Wygląda więc na to, że fundamenty Wielkiej Synagogi spowodują jednak wielkie opóźnienie w i tak już spóźnionej o dwa lata budowie tunelu. A może po prostu staną się wygodnym alibi, żeby prace mogły ślimaczyć się jeszcze wolniej?