Kina, których już nie ma

Miejsca, w których umawiano się na randki, przeżywało romanse, czy po prostu oglądało filmowe hity, pozostały jedynie we wspomnieniach.

- Choć od wielu lat nie miałam okazji oglądać żadnego filmu na "srebrnym ekranie", z wielkim sentymentem wspominam przedwojenne łódzkie kina, takie jak chociażby "Metro" (kino Gdynia), czy zamknięty niedawno "Capitol". Często, wychodząc z gimnazjum, razem z koleżankami wymykałyśmy się na jedną, czy dwie projekcje z Żabczyńskim czy Ćwiklińską, byleby tylko nauczyć się słów najnowszych piosenek - wspomina miłośniczka kina Teresa Staniewska.

Mięsny w kinie
Przy "Młodej Gwardii" (Zielona 2) wielu studentów czeka na tramwaj nr 12, aby z Piotrkowskiej pojechać na Lumumbowo. Niewielu z nich wie, że tuż obok w sklepie kosmetycznym i budynku sieci komórkowej działało niegdyś kino. Jeszcze gorzej ma się Świt, funkcjonujący przez lata tuż przy rynku Bałuckim. Teraz jest tu sklep mięsny, był lombard, wcześniej salon komputerowy.  O tym, że wyświetlano tu filmy pamiętają tylko nieliczni. Gdyby nie notki historyczne, wiele osób nie wiedziałoby, że w kamienicy, w której obecnie mieści się JazzGa (Piotrkowska 17) działało kino Belle-vue. Podobnie jak kina przydworcowe – na Kaliskiej, na Olechowie, hotelowe – w hotelu Grand.

Kto pamięta jeszcze kino Rekord czy Popularne?

Warto również wspomnieć o pierwszym miejscu w Łodzi, w którym wyświetlano filmy. Dziś w kamienicy przy Piotrkowskiej 120 działa kilka sklepów, a w 1899 zorganizowano tu pierwszą projekcję filmową. Egzotycznie brzmią nazwy kin takich, jak Rekord (przy pl. Reymonta),  Roma (Rzgowska 84), Mewa (Rzgowska 92/94), Czary (Piotrkowska 26), Flora (Zawiszy 22), czy Jar (Kilińskiego 124). Pionier, Wolność i Halka, Kos to sklepy spożywcze. Znacie „Biedronkę” przy Manufakturze?  To było kiedyś kino Popularne.
Niektóre budynki kinowe zamieniły się w sale weselne. Taki los spotkał kino Stoki oraz kino Energetyk, (w którym do dziś działa Ośrodek Kultury). Pod adresem Pomorska 89 (kino Amor) mieści się kwiaciarnia. Kino Czajka (Plonowa 18) to obecnie świetlica OSP.
Niektóre budynki miały więcej szczęścia. W miejscu Adrii, wcześniej zwanej Iwanowo, przy ul. Limanowskiego 200 mieści się Dekompresja. Dawna Zachęta (Zgierska 26) to klub Luka. Przedwiośnie to obecnie Teatr V6, OKA to dziś Teatr Piccolo. W dawnej Lutni przez pewien czas rezydowała Filharmonia Łódzka. DKF Sami Swoi to świeżo wyremontowana Sala Widowiskowa Politechniki Łódzkiej (Politechniki 3a). Czeka jedynie na odpowiednie zagospodarowanie. Wisła to od lat klub Cabaret (kto o tym kinie jeszcze pamięta?), 1 Maja (Kilińskiego 178) to klub Adrenalina.
Do dziś kilka budynków popada w ruinę. Słynna akcja ratowania kina Gdynia (Tuwima 2), pierwszego wybudowanego od podstaw kina w Polsce, na razie nie przynosi widocznych rezultatów. Jednak przyszłość tego miejsca i tak jawi się lepiej, niż budynku kina Pokój, który czeka na rozbiórkę, aby w tym miejscu mógł powstać parking. Kolejarz niszczeje na PKP Olechów.

Niełatwy biznes

Kin w Łodzi działało kilkadziesiąt. Nie upadły jedynie z powodu przemian ustrojowych (np. Studio na Lumumby spłonęło), czy wejścia na rynek magnetowidów. W erze komputerów, Internetu, divx, a także multipleksów trudno utrzymać się z wyświetlania filmów. W ostatnich latach byliśmy świadkami likwidacji kolejnych miejsc. Za najbardziej spektakularne można uznać zakończenie działalności Capitolu (Próchnika 17), bohatera filmu "Ucieczka z kina Wolność". Dziś mieści się tam sklep komputerowy.
Przez pewien czas w Akademickim Ośrodku Inicjatyw Artystycznych (Zachodnia 54/56) działało Charlie 2. Cytryna po wakacjach musiała zmienić siedzibę z Zachodniej 81/83 na Pomorską 39. Dziwaczny twór w hipermarkecie M1 jak szybko uruchomiono, tak zamknięto. Niedawno przestało działać Polesie, osiedlowe kino mieszczące się w pobliżu stadionu ŁKS.

Małe kina, wielkie dzieła

- Od trzech lat studiuję filmoznawstwo i wiele wyjątkowych filmów miałam okazję obejrzeć tylko w niewielkich kinach studyjnych. Ich kameralna atmosfera i wysmakowany repertuar to prawdziwa gratka dla każdego miłośnika kina. Nie obejrzymy przecież "Satyriconu", czy filmów Greenwaya w wielkich multipleksach. Tam można wybrać się na nowe produkcje, ale to właśnie klasyka jest tym, od czego należy zacząć. Jeśli znikną kina pokroju Cytryny i Charlie’go to większości starszych produkcji zapewne nie będziemy mogli obejrzeć na wielkim ekranie - mówi studentka Anna Kotnowska.

Nie wszystko stracone?
Co z tymi, które pozostały? Cinema City i Silver Screen, jako multipleksy, nie powinny martwić się o widzów. Charlie, pomimo wieloletnich problemów nie dał się skomercjalizować i nadal nieźle funkcjonuje? Prawdopodobnie tak samo będzie z nową Cytryną. Polonię przejęło Stowarzyszenie Filmowców Polskich, bez tego mógł ją czekać los Capitolu. Bałtyk, ostatniego łódzkiego kina Helios (wcześniej do sieci należały wspomniane wcześniej Polonia i Capitol) ratuje olbrzymi ekran i naprawdę duża sala widowiskowa. Kina ŁDK działają praktycznie jak DKF, podobnie Kinematograf należący do Muzeum Kinematografii. Podupadające Tatry funkcjonuje jedynie dlatego, że właściciela niewiele kosztuje utrzymanie obiektu.

- Dawniej kina niemal zawsze były wypełnione po brzegi, bilety kosztowały grosze, a atmosfery nie sposób zapomnieć nawet po tych kilkudziesięciu latach – opowiada Teresa Staniewska - Łódź nie przypomina już tego dynamicznego, przedwojennego miasta, ale tak cenne pamiątki, jak dawne kinematografy z pewnością należałoby zachować. W końcu, co innego czyni nas łodzianami, jeśli nie dbałość o kultywowanie tradycji tego miasta? – dodaje.