Innowacyjność, czyli co?

Terminem "innowacyjność" ostatnio posługuje się każdy i przy każdej okazji. Czy słusznie? Chyba nie. Bycie innowacyjnym to sztuka

I nnowacyjna gospodarka, innowacyjny produkt, innowacyjny sposób zarządzania, innowacyjna firma. Słowo "innowacja" stało się ostatnio bardzo popularne. Słychać je w reklamach telewizyjnych i radiowych, z lubością używają je oficjele i przedsiębiorcy. Jednak tak naprawdę czym jest ta cała innowacyjność?
Nie ma jednoznacznej definicji innowacyjności. Ogólnie można przyjąć, że są to działania mające na celu wdrożenie nowych technologii, zastosowanie najnowszych wyników badań lub wprowadzenie rozwiązań owocujących pojawieniem się na rynku nowych lub znacząco ulepszonych produktów. Kolokwialnie rzecz ujmując, jest to robienie czegoś w sposób nowy, lepszy i dotychczas niewystępujący. Innowacyjność ma ogromne znaczenie dla gospodarki. Jak twierdzą eksperci, innowacje są dzisiaj w każdej firmie sprawą podstawową. Innowacyjność jest bowiem zasadniczym warunkiem wzrostu atrakcyjności towarów i usług, który pociąga za sobą rozwój, a więc decyduje o pozycji firmy.
- Innowacja to wielkie słowo. Powstaje jako wynik trzech przenikających się działań. Po pierwsze, należy pozyskać wiedzę, a więc wyróżnić się ciekawością, pilnością oraz kreatywnością. Po drugie, trzeba chcieć przetransformować wiedzę do praktyki, a więc mieć ambicje oraz wolę walki o nowe - twierdzi prof. Jan Koch z Wrocławskiego Centrum Transferu Technologii. - Po trzecie, trzeba umieć tę wiedzę przekształcić w konkretne działania, a to oznacza, że trzeba mieć odwagę, wytrwałość i nie-zbędne środki finansowe.
Być innowacyjnym
Kim są przedsiębiorcy prowadzący firmy innowacyjne? Sami przedstawiciele firm żartują, że innowacyjne przedsiębiorstwa w Polsce to wszystkie te, którym udało się przetrwać od lat 90. do teraz.
- Brzmi to jak żart, jednak to całkiem poważne stwierdzenie - mówi Mariusz Miszewski, dyrektor biura analiz gdańskiej firmy DGT. - Żadnej firmie technologicznej nie udałoby się przetrwać bez innowacji na obecnym rynku. Klienci cały czas potrzebują nowych rozwiązań. Nasza innowacyjność nie polega jedynie na tworzeniu kolejnych patentów. W końcu produkt "żyje" jedynie ok. dwóch lat. Nasza siła polega na wiedzy.
Dlatego DGT jak wiele firm innowacyjnych posiada własne biuro konstrukcyjne. Firma specjalizuje się w systemowych rozwiązaniach telekomunikacyjnych. Większość oferowanych systemów budowana jest w oparciu o własne autorskie produkty stanowiące ich serce. Dopiero ono obudowane zostaje dodatkowymi produktami i aplikacjami firm partnerskich.
- Dla każdego klienta staramy się przygotować własne rozwiązanie - dodaje Miszewski. - Dużym firmom takim jak Intel czy Siemens takie działania się po prostu nie opłacają. Dla nas stworzenie za każdym razem oryginalnego rozwiązania to konkretne pieniądze.
Inną perełką wśród firm innowacyjnych jest Hydromechanika, specjalizująca się w obróbce mechanicznej metali. Firma nie tylko stale podnosi kwalifikacje swoich pracowników, inwestuje w park maszynowy, ale też całe przedsiębiorstwo spięte jest wewnętrzną siecią komputerową obsługującą zarówno działy administracyjne, jak i hale produkcyjne. Dzięki stałemu wprowadzaniu innowacyjnych rozwiązań spółka podpisała kontrakt z producentem samolotów firmą Boeing. Wytwarza dla niej elementy do silników odrzutowych.
Urządzenia, mechanika, IT. W tych dziedzinach trzeba być innowacyjnym. Co zrobić, gdy np. produkujemy wędliny? Można tak jak Zbigniew Nowak, właściciel zakładów mięsnych, wspólnie z Politechniką Gdańską opracować linię wędliny z mięsa wieprzowego, o obniżonej zawartości soli, wzbogaconej o fitozwiązki. Okazuje się, że i w tej branży można.
Skąd się bierze większość innowacji?
- Z potrzeb wojska, bezpieczeństwa. Od długopisu, który został wymyślony na potrzeby armii amerykańskiej, poprzez internet. Dlaczego tak się dzieje? Podejrzewam, że wojskowi mają skonkretyzowane problemy - twierdzi dr inż. Olaf Gajl, podsekretarz stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego. - To znaczy potrafią naukowcom powiedzieć, czego dokładnie potrzebują i nie interesują się, jak to ma być zrobione. I to prawdopodobnie pobudza i uaktywnia tę współpracę.
Dzisiaj innowacje wprowadzają wszystkie firmy: zarówno renomowane o utrwalonej pozycji na rynku, jak i nowe - dopiero wchodzące na rynki zbytu. Niektóre firmy japońskie i koreańskie prowadzą nawet kompleksowe działania innowacyjne. Nazywa się to profilowaniem strategicznych okazji. Ten proces o skomplikowanej nazwie polega po prostu na powoływaniu zespołów złożonych z najbardziej pomysłowych ludzi, którzy przeprowadzą rzeczowe badania. Pozwolą one na wprowadzanie nowych rozwiązań we wszystkich dziedzinach działalności wzmacniających ich pozycję konkurencyjną. Badania ekspertów wyraźnie pokazują, że największe sukcesy rynkowe odnoszą te przedsiębiorstwa, które poświęcają więcej wysiłku poszukiwaniom innowacji i wprowadzają je częściej.
Bez pieniędzy...
Główną przyczyną niewprowadzania innowacji w badanych firmach jest jednak brak środków finansowych. Można np. pomyśleć o pozyskiwaniu środków z UE. W zasadzie można powiedzieć, że bez innowacyjności bardzo trudno pozyskać fundusze z UE. Wynika to przede wszystkim z faktu, że w procesie wnioskowania można otrzymać bardzo wiele punktów za innowacyjność.
- Najbardziej proinnowacyjnym spośród wszystkich działań skierowanych do przedsiębiorców w ostatnim okresie programowania, było poddziałanie 2.2.1. "Wsparcie konkurencji produktowej i technologicznej", którego celem była poprawa konkurencyjności przedsiębiorstw poprzez wsparcie nowych inwestycji, prowadzących do zasadniczych zmian produkcji, produktu lub procesu modernizacyjnego - mówi Jacek Zwolak, dyrektor Regionalnej Instytucji Finansującej w Gdańsku.
Pomorscy przedsiębiorcy złożyli do niego w sumie 139 wniosków, z czego 102 zostały zarekomendowane do wsparcia. Dotychczas podpisano 27 umów na łączną kwotę 64,97 mln złotych. Największym przedsięwzięciem dofinansowanym w omawianym działaniu był zakup linii do produkcji komponentów używanych przy wytwarzaniu biopaliw, który otrzymał dotację w wysokości 18 mln zł. Dzięki aktywności naszych firm województwo pomorskie zajęło trzecie miejsce pod względem efektywności składanych projektów i czwarte pod względem liczby wniosków rekomendowanych do wsparcia.
Okazuje się więc, że na Pomorzu nie brakuje firm naprawdę innowacyjnych lub takich, które mają szansę stać się nimi. Jest ich jednak mniej niż wynikałoby z deklaracji, bo nie sztuka używać słowa "innowacja", sztuką jest zwyczajnie być innowacyjnym.

Pieniądze czekają na innowacyjnych

Innowacyjne firmy świata

Proces ogłaszania konkursów - czyli pierwszy krok w rozdysponowywaniu środków z UE - dopiero się rozpoczął.
W maju ogłoszono pierwszy konkurs w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego (RPO WP), skierowany do mikroprzedsiębiorców.
Do roku 2013 przedsiębiorcy będą mieli wiele możliwości uzyskania wsparcia na innowacje. Jeden z ogólnokrajowych Programów Operacyjnych nazywa się nawet Innowacyjna Gospodarka. ARP będzie wdrażała z niego pięć działań, a wszystkie z nich są nastawione na wzrost liczby rozwiązań innowacyjnych. W maju Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości ogłosiła nabór wniosków do dwóch spośród ww. działań, skierowanych do przedsiębiorców: Działania 4.2. Stymulowanie działalności B+R przedsiębiorstw oraz wsparcie w zakresie wzornictwa przemysłowego, a także 4.4. Nowe inwestycje o wysokim potencjale innowacyjnym.
Jest również RPO WP, gdzie na poziomie regionalnym można dofinansować inwestycje w badania i rozwój technologiczny w przedsiębiorstwach. Warto wiedzieć, że również w działaniach niemających w tytule innowacji, można otrzymać pieniądze na nowe technologie - tak jest np. w poddziałaniu 1.1.2. RPO WP.
- Generalnie w nowym okresie programowania chcemy umożliwić jak największej liczbie przedsiębiorstw unowocześnienie ich oferty produktowej, wprowadzenie nowych rozwiązań czy wzorów przemysłowych, a także korzystanie z efektów prac badawczo - rozwojowych - mówi Jacek Zwolak, dyrektor Regionalnej Instytucji Finansującej w Gdańsku. - Poszczególne programy różnicują też poziom zaawansowania wdrażanych rozwiązań. Można przyjąć, że POIG to takie Himalaje innowacyjności, działanie 1.2. RPO WP to Tatry, a poddziałanie 1.1.2. z tego samego programu skierowane do małych i średnich przedsiębiorstw to Wieżyca. Tak więc każde przedsiębiorstwo może znaleźć coś dla siebie, w zależności od tego, czy chce się rozwijać na zasadzie "skoków" czy konsekwentnie wprowadzać poszczególne "etapy innowacji" .

Apple - wychwalani są za innowacyjność produktów i nie- przeciętny wygląd oferowanych akcesoriów.
Google - najlepsza przeglądarka internetowa na świecie.
Toyota - stały rozwój badań i wdrażania technologii związanych z napędem hybrydowym.
General Electric - największa na świecie firma praktycznie pod każdym względem, zarówno obrotów, dochodów, jak i posiadanego kapitału.
Microsoft - wkład w rozwój wszystkiego co związane z rynkiem elektronicznej rozrywki i pracy biurowej.
Procter & Gamble - innowacyjność w zakresie rozwoju produktów oraz opracowywaniu strategii.
3M - wytwarzają ponad 55 tys. różnych dóbr. Ich flagowym i innowacyjnym produktem, który zmienił oblicze biur były karteczki samoprzylepne.
IBM - przyczynia się do rozwoju branży komputerowej i elektronicznej.
Sony - rozwój elektroniki ze szczególnym naciskiem na telewizory.

Większość oferowanych systemów telekomunikacyjnych DGT budowana jest w oparciu o własne
autorskie produkty stanowiące ich serce

Słowniczek innowatora

Innowacja - zmiana wprowadzona w celu zastąpienia dotychczasowego rozwiązania nowatorskim, ulepszonym. Kluczowe znaczenie gospodarcze mają innowacje technologiczne w obrębie produktów i procesów. Innowacja technologiczna w obrębie produktu (ang. technological produkt innovation) to wprowadzenie na rynek nowego lub usprawnionego produktu, dostarczającego odbiorcom nowych lub poszerzonych korzyści. Innowacja technologiczna w obrębie procesu (ang. technological process innovation) jest to wdrożenie nowych lub znacząco ulepszonych metod produkcji albo dostarczania produktów. Mogą się z tym wiązać zmiany w zakresie wyposażenia, zasobów ludzkich, metod pracy lub kombinacja takich zmian.
Gospodarka oparta na wiedzy - gospodarka, w której centralne znaczenie dla firm mają ich zasoby wiedzy (ang. knowledge assets), a nie nagromadzenie środków produkcji, obiektów budowlanych, narzędzi i materiałów. Zasoby te to wiedza techniczna, handlowa oraz organizacyjna, zlokalizowana w umysłach ekspertów i menedżerów, bazach danych, dokumentacji oraz w systemach technicznych posiadanych tworzonych przez firmę. W gospodarce opartej na wiedzy uważa się, iż to zasoby wiedzy i zdolności intelektualne decydują o możliwościach dokonywania dynamicznych zmian.
Inkubator przedsiębiorczości - instytucja, wyposażona w przestrzeń produkcyjno-biurową, infrastrukturę i kadrę, udzielająca pomocy w zakładaniu firmy oraz w jej przetrwaniu w pierwszym okresie funkcjonowania. Inkubator ułatwia usamodzielnienie się osób podejmujących działalność gospodarczą, nawiązywanie powiązań gospodarczych przez nowo zakładane firmy, wzmocnienie ich pozycji konkurencyjnej, tworzenie nowych miejsc pracy, integrację wysiłków i inicjatyw wspierających rozwój branż i gospodarki regionu. Ich odmianą są inkubatory high-tech działające na styku nauki i gospodarki, służące tworzeniu i rozwijaniu małych i średnich firm technologicznych, zajmujących się pierwszymi rynkowymi zastosowaniami określonych nowości produktowych i technologicznych.
Park naukowo-technologiczny - subwencjonowany ze środków publicznych kompleks naukowo-przemysłowy, którego zadaniem jest tworzenie klimatu sprzyjającego przedsięwzięciom innowacyjnym. Park naukowo-technologiczny jest ulokowany na terenie lub w pobliżu uczelni, co sprzyja kontaktom firm z instytucjami naukowymi. Dostarcza pomieszczeń na działalność produkcyjną i usługową, a także na prowadzenie laboratoriów i instytutów naukowo-badawczych. Zapewnia w pewnym zakresie usługi wspierające biznes (głównie doradztwo patentowe i technologiczne), a także pośredniczy w pozyskiwaniu środków finansowych na prace badawcze, wdrożeniowe i uruchomienie działalności nowych firm.