Lucjan Brylski poseł z Mrzygłodu

Lucjan Brylski poseł z Mrzygłodu
Lucjan Brylski urodził się 14 czerwca 1898 roku w Mrzygłodzie. Ojciec, Antoni, był pracownikiem fabryki włókienniczej w Zawierciu, pełniąc tam funkcję kierownika zakładu. Matka, Józefa z Kurdybelskich, zajmowała się prowadzeniem domu, pomagając mężowi w prowadzeniu sporego gospodarstwa rolnego. W sumie z tego małżeństwa narodziło się aż dziewięcioro dzieci: Maria, Wanda, Helena oraz Mieczysław i Marian (obydwaj ukończyli seminarium duchowne i przyjęli święcenia kapłańskie). Pozostali bracia to: Bolesław, Eugeniusz i Stanisław.

Edukacja w Zawierciu
Młody Lucjan pobierał pierwsze nauki w domu rodzinnym w Mrzygłodzie. W późniejszym okresie młodzieńczym, od 1919 roku zaczął uczęszczać do Gimnazjum w Zawierciu. Nauka została mu przerwana przez wybuch pierwszego Powstania Śląskiego w 1919 roku. W poczuciu obowiązku patriotycznego zaciągnął się do oddziału powstańczego na terenie Śląska – do regularnego, nowo utworzonego Wojska Polskiego. Ukończył szkołę podoficerską w Dęblinie, w której w czasie zmagań polsko-rosyjskich w 1920 roku pełnił funkcję instruktora przysposobienia wojskowego, dowodził też plutonem w 40. Pułku Piechoty Strzelców Lwowskich.

Chciał być nauczycielem
23-letni Brylski zdał eksternistycznie maturę w Lwowie. Plany na przyszłość miał sprecyzowane. Jedyna droga awansu zawodowego i społecznego wiodła przez karierę nauczycielską, dlatego zdecydował się podjąć studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Uczył się tam w latach 1922-1924, kończąc trzy lata filologii polskiej. Z przyczyn finansowych, przeniósł się na Kresy Wschodnie Drugiej Rzeczpospolitej. Tam, w Grodnie, podjął pracę jako nauczyciel języka polskiego w Państwowym Gimnazjum Męskim im. Adama Mickiewicza o profilu humanistycznym. Był jednym z 25 nauczycieli pracujących w tej placówce. Wspomniana szkoła została założona w 1916 roku przez Radę Opiekuńczą przy Komitecie Obywatelskim pod nazwą „Polskiej Szkoły Średniej w Grodnie”. W 1917 roku była własnością Wojciecha Chmielowskiego. Od 1919 roku przeszła pod nadzór Polskiej Macierzy Szkolnej, a rok później została placówką działającą pod auspicjami Zarządu Cywilnego Ziem Wschodnich. Wówczas nadano jej imię Adama Mickiewicza. Wkrótce Brylski się ożenił. Wybranka - Maria z domu Magot, urodziła Lucjanowi trójkę dzieci: Leszka, Grażynę i Lidię.

Przeprowadzka do Lidy
W 1928 roku Lucjan wraz z rodziną przeniósł się do liczącej 13400 mieszkańców Lidy w Województwie Nowogrodzkim, położonej nad malowniczą rzeką Lidziejką, ze wspaniałym zamkiem pochodzącym z XV wieku. Brylski zakupił tam gospodarstwo rolne. Życie rodzinne i pracę na gospodarstwie dzielił z obowiązkami nauczyciela Gimnazjum Kupieckiego sięgającego swoją proweniencją lat 40. XVIII wieku. Jako ciekawostkę należy nadmienić, że dyrektorem Gimnazjum był Henryk Żeligowski, bratanek gen. Lucjana Żeligowskiego, który po wojnie został dyrektorem departamentu w Ministerstwie Oświaty. Dodać trzeba, że znajdował jeszcze czas na pracę filantropijną w strukturach Towarzystwa Oświatowo-Kulturalnego im. Stefana Żeromskiego. Światopoglądowo Brylskiemu najbliższą okazała się Sanacja. Dlatego postanowił wstąpić w szeregi Obozu Zjednoczenia Narodowego, potocznie nazywanego „Ozonem”. Wymienić trzeba jeszcze jedną funkcję jaką piastował – Prezesa Zjednoczenia Polskich Związków Zawodowych w Lidzie. Niemniej ważna była działalność w strukturach Ligi Morskiej i Kolonialnej, która w Lidzie, w sposób szczególnie mocny propagowała ideę szerokiego dostępu do morza i aspiracji kolonialnych Rzeczpospolitej. Aktywna postawa na forum tej organizacji została doceniona przez polskie władze medalem Zarządu Głównego LMiK z okazji XV-lecia odzyskania morza w 1937 roku. Rok później Brylski wygłosił patriotyczne przemówienie z okazji 75. rocznicy Powstania Styczniowego ku czci Ludwika Narbutta, dowódcy wojsk powstańczych poległego w Lidzie.

Był posłem V kadencji
Będąc nauczycielem – elitą intelektualną Ziemi Lidzkiej, postanowił kandydować do Polskiego Parlamentu. 6 listopada 1938 uzyskał mandat poselski do Sejmu V kadencji z ramienia Obozu Zjednoczenia Narodowego. Pierwsze posiedzenie plenarne miało miejsce 28 listopada 1938 r. – ostatnie 2 września 1939 r.
Brylski aktywnie zaangażował się w prace dwóch komisji sejmowych: pracy i ordynacji wyborczej. Z przeprowadzonej kwerendy w sprawozdaniach stenograficznych posiedzeń Sejmu V Kadencji wynika, że Lucjan Brylski zabierał głos tylko na 2 posiedzeniach. 13 lutego Brylski zabrał głos w dyskusji nad zagadnieniem ogólnobudżetowym (sprawozdaniem Sejmowej Komisji Budżetowej i rozprawą nad preliminarzem budżetowym na rok 1939/40) w tym przypadku problemu uprzemysłowienia kraju i płac robotniczych oraz kwestii higieny w zakładach pracy. Swoją mowę zagaił następująco: „Wysoki Sejmie! Pragnę zwrócić uwagę na kilka zagadnień, które powinny wreszcie znaleźć rozwiązanie. Za jedno z najważniejszych uważam ustawowe określenie minimum zarobków robotniczych, zapewniających znośne życie światu pracy, gdyż stan rzeczy, jaki obecnie istnieje, dłużej trwać nie może, bo przynosi to nieobliczalne szkody Państwu polskiemu”. [...] Różnica zarobków robotniczych nawet w tej samej branży przemysłowej jest tak olbrzymia i tak rażąca, że niczym innym wytłumaczyć się nie da, jak tylko zachłannością i egoizmem tej grupy przemysłowców, która ze swego planowania wykreśliła całkowicie interes społeczny.

Dwa wystąpienia posła
Brylski zaprezentował tym wystąpieniem swój stosunek do sprawy przemysłu, podkreślając, że w pierwszej kolejności liczy się człowiek i jego dobro – kondycja fizyczna i psychiczna, a dopiero później zyski Państwa z tytułu wypracowanych dochodów przez poszczególne sektory gospodarki. Położył też nacisk na wzrost świadomości obywatelskiej polskiego robotnika na Kresach Wschodnich. 17 lutego 1939 r., podczas XII posiedzenia Sejmu, Brylski kontynuował przedstawianie swoich wniosków tyczących się zagadnienia warunków higienicznych i bezpieczeństwa pracy. Jego konkluzja była taka, że ustawodawstwo socjalne w kwestii higieny i bezpieczeństwa pracy nie jest należycie respektowane. Mocno odniósł się także do kwestii Funduszu Pracy.

– Panie Ministrze, chciałbym zwrócić na jedno uwagę, żeby wreszcie skończyć z tym straszliwym nieporozumieniem, z tym podziałem Polski na Polskę A i Polskę B dlatego, że przecież jeśli weźmiemy koszta utrzymania, to jest rzeczą urojoną, żeby była tak wielka różnica między kosztami utrzymania w Polsce centralnej a na kresach, bo rzeczywiście mówi zupełnie coś innego – mówił.

Tragiczne losy wojenne
Wraz z wybuchem II wojny światowej Brylski zaciągnął się do wojska. W stopniu kapitana walczył w szeregach Polskich Sił Zbrojnych. – Kilka miesięcy po tak zwanej „amnestii” dobrnęły do nas trzy osoby wypuszczone z łagrów, które na wiadomość, że na tej trasie pracują polskie kobiety i dzieci, szły wzdłuż linii kolejowej lub jechały czepiając się wagonów, szukając swoich bliskich. Tak trafił do nas pan Brylski, profesor gimnazjum handlowego w Lidzie i poseł do Sejmu RP. Zrządzeniem losu znalazł wśród nas swą żonę i trójkę dzieci – wspomina ppor. Wanda Zwierzyńska. Córeczka zmarła niedługo później w Teheranie, gdzie Brylscy trafili po ewakuacji. Z andersowską armią przebył szlak wojenny. Wraz zakończeniem II wojny światowej nie mógł wrócić do Polski. Został na emigracji w Anglii. Zmarł 18 listopada 1963 r. Pochowany został w Manchesterze. Po 1990 roku jego prochy sprowadzono do Polski i złożono w grobowcu na cmentarzu w Mrzygłodzie.

Więcej materiałów z historii Myszkowa na stronie HISTORIA GOSPODARCZA MYSZKOWA