19 stycznia 1945: historia, o której powinniśmy pamiętać [zdjęcia+wideo archiwalne]

Wyzwolenie Łodzi wiąże się z okrutnym mordem więźniów z Radogoszcza. Jak wskazuje Elżbieta Pędziwiatr, przewodniczka, to głównie z tego powodu łodzianie niechętnie uczestniczą w obchodach. A przecież, jak podkreśla, oni zginęli za naszą wolność.

Sama, w okolicach rocznicy wyzwolenia Łodzi, co roku organizuje wycieczki. Na ich trasie jest m.in. "Iglica" na Radogoszczu, cmentarz na Zgierskiej, a także Pałac Julisza Heinzla w parku Adama Mickiewicza.

- Łodzianie, zwłaszcza ci starsi, niechętnie wybierają się w te miejsca, bo to smutna historia, ale ja zawsze mówię, że trzeba ją kultywować. Bo kto, jak nie my będzie to robił? - pyta Elżbieta Pędziwiatr i ze smutkiem przyznaje, że łodzianie za mało interesują się historią swojego miasta i niewiele o nim wiedzą.

- Jako przewodnik mam do czynienia z ludźmi zainteresowanymi historią Łodzi. Jednak zanim trafią w moje ręce ich poziom wiedzy bywa przerażający. Nawet nauczyciele nie mają wiedzy o mieście. Głównie znają Piotrkowską, Manufakturę czy też Księży Młyn - mówi Elżbieta Pędziwiatr.

A zatem przypomnijmy:

Wyższy Dowódca SS i Policji w Generalnym Gubernatorstwie Wilhelm Koppe w lipcu 1944 roku wydał rozkaz ewakuacji lub wymordowania więźniów w miastach, do których zbliżała się Armia Czerwona.

Sowieci dotarli do Łodzi w styczniu. Dla więźniów z Radogoszcza nie było szans na wyzwolenie. Hitlerowcy zaczęli swój krwawy mord w nocy z 17 na 18 stycznia, jednak najbardziej dramatyczne wydarzenia miały miejsce na kilka godzin przed nadejściem Rosjan.

Część więźniów próbowała się bronić, wobec czego Niemcy postanowili spalić cały budynek. 18 stycznia hitlerowcy podpalili więzienie wraz z przebywającymi w środku ludźmi.

Tych, którym udawało się wydostać, dobijali strzałami. Spośród blisko 1500 więźniów ocalało zaledwie około 25 osób. Wojska sowieckie dotarły do Łodzi 19 stycznia.

9 września 1961 roku na terenie dawnego więzienia odsłonięty został Pomnik-Mauzoleum oraz 30-metrowa "Iglica" Radogoska.

Powstała tam również symboliczna mogiła więźniów Radogoszcza, na której umieszczono czarny marmurowy sarkofag. Widnieje na nim napis: "Tu spoczywamy zamordowani w przeddzień wolności. Imiona i ciała zabrał nam ogień, żyjemy tylko w waszej pamięci. Niech śmierć tak nieludzka nie powtórzy się więcej."

Czytaj codziennie: MMLodz.pl/Wiadomości